GEDEELD
OUDERLIJK GEZAG IN SPANJE
Afgelopen 19 juli heeft de Spaanse ministerraad een wetsontwerp
aangenomen waarin belangrijke wijzigingen met betrekking tot ouderlijk gezag en
dagelijkse zorg over kinderen van gescheiden ouders worden voorgesteld. Grote
koppen in de kranten, en op het kantoor begon de telefoon te rinkelen: vaders
die onmiddellijk gezamenlijk gezag eisen en bezorgde moeders die dit willen
voorkomen. Wat is er precies aan de hand? Om welke veranderingen gaat het?
Wetsvoorstel
In de eerste plaats moeten we benadrukken dat het hier om
een wetsvoorstel gaat. Totdat de wet is aangenomen en gepubliceerd in het
staatsblad kunnen er nog veranderingen ingevoerd worden.
Dagelijkse
zorg van de kinderen
In de tweede plaats moeten we onderscheid maken tussen “patria
potestad” en “guarda y custodia”. De “patria potestad” betreft de belangrijke beslissingen
in het leven van het kind (o.a. woonplaats, school, medische behandelingen) en
de “guarda y custodia” betreft de dagelijkse zorg. De voorgestelde
veranderingen betreffen met name deze dagelijkse zorg. Tot nu toe is het
gebruikelijk dat de moeder belast wordt met de dagelijkse zorg terwijl voor de
vader een bezoekregeling wordt opgesteld. In het wetsvoorstel wil men dat de
dagelijkse zorg in principe gedeeld worden tussen beide ouders.
Feitelijke
uitvoering van de dagelijkse zorg
Veel mensen denken bij gedeelde dagelijkse zorg (guarda y
custodia compartida) dat het kind de ene week bij de een en de andere week bij
de ander verblijft. Maar ook andere alternatieven zijn denkbaar, afhankelijk
van de omstandigheden van het gezin. Dagelijks zorg kan zijn dat het kind bij
de ene ouder slaapt, maar dat de andere ouder het kind ’s ochtends naar school
of de opvang brengt, of ’s middags ophaalt.
Er zijn net zoveel regelingen te bedenken als er gevallen
zijn. Elk gezin heeft zijn eigen bijzondere omstandigheden en standaardregelingen
houden hier geen rekening mee. De daadwerkelijke inhoud van de zorg zal dus
afhangen van verschillende factoren, waaronder de leeftijd, de omstandigheden
van het kind, de relatie ouder-kind tot op het moment van de scheiding... maar
ook met de mogelijkheden van de ouders om hun baan te combineren met de zorg over
het kind. Het lijkt weinig wenselijk de tijd van het kind door tweeën te delen,
als een van de ouders de middagen vrij is terwijl de ander lange werkdagen
maakt. Ook is een wekelijkse wissel van woning en zorg voor babies niet raadzaam.
Plan
van ouderlijk gezag
Het daadwerkelijke novum van het voorstel zit in de plicht
van de ouders bij de dagvaarding tot scheiding of voorzieningen een plan van
ouderlijk gezag te voegen. Hierin moeten ze uitleggen hoe ze inhoud denken te
geven aan hun ouderlijke verantwoordelijkheden. Want uiteindelijk hebben we het
daar over: niet over bij wie het kind woont en wie betaalt, maar over de
verplichtingen die beide ouders hebben ten opzichte van de opvoeding en de zorg
over hun kind. Het welzijn van het kind staat centraal, en dat moeten ouders
beseffen.
GUARDA
Y CUSTODIA COMPARTIDA
El
pasado 19 de julio el Consejo de Ministros aprobó el Anteproyecto de Ley sobre
el ejercicio de la responsabilidad parental, con importantes modificaciones que
afectan a los menores cuyos padres se han separado. Tras la publicación de la
noticia, recibimos en el despacho muchas llamadas de padres pidiendo la
custodia compartida y madres preocupadas por evitarlo. ¿Realmente, qué está cambiando?
Anteproyecto de Ley
En
primer lugar debemos insistir en que se trata de un anteproyecto de ley. Hasta
que la ley no haya sido aprobada y publicada en el BOE puede sufrir modificaciones.
Guarda y custodia
En segundo lugar
debemos diferenciar la “patria potestad” de la “guarda y custodia”. La “patria
potestad” es sobre las decisiones importantes en la vida del menor (como lugar
de residencia, colegio, tratamientos médicos) y la “guarda y custodia” se
refiere al cuidado diario. Hasta ahora es habitual atribuir la guarda y
custodia a la madre y fijar un régimen de visitas para el padre. Con la modificación
se busca repartir el cuidado entre ambos progenitores, pudiendo el juez acordar
que la guarda y custodia
sea ejercitada por uno solo de los progenitores o por los dos, de forma
compartida.
Ejecución efectiva de custodia
compartida
Muchas
veces se cree que la custodia compartida significa que el niño pasa una semana
con uno y otra semana con el otro progenitor. Pero hay muchas alternativas, que
dependerán de las circunstancias de cada familia. El cuidado diario puede
incluir que el menor duerma siempre con uno de los dos progenitores, pero que
el otro lo lleve por la mañana al colegio o lo vaya a buscar por la tarde.
Cada
familia es un mundo y los regímenes estándar no suelen tener en cuenta todas
las circunstancias. El contenido concreto para cada familia dependerá de diferentes
factores, como la edad del menor, la relación con los progenitores hasta el
momento de la separación pero también las posibilidades de los progenitores de conciliar
su vida familiar y laboral. No parece muy recomendable repartir el tiempo del
niño en dos cuando uno de los progenitores puede hacerse cargo todas las tardes
del menor, si el otro tiene jornadas laborales muy largas. Tampoco es deseable
cambiar a un bebe semanalmente de vivienda y cuidador.
Plan de ejercicio de patria potestad
La novedad más interesante del anteproyecto está en la obligación de los
padres de adjuntar a la demanda de divorcio o medidas un plan de ejercicio de
patria potestad. En este plan tienen que explicar cómo piensan ejercer sus
responsabilidades parentales. Porque de esto estamos hablando: no con quién
vive el niño y quién paga, sino de las obligaciones que tienes ambos progenitores
en relación con el cuidado y la educación de sus hijos. El interés del menor es
la base para cualquier decisión, y esto es algo que los progenitores deben
asumir.